Пеп Гвардиола футболды қалай өзгертеді: оның тактикасына талдау

, 17.01.2025

Пеп Гвардиола – заманауи футболдың ең ықпалды және жаңашыл бапкерлерінің бірі. Ол «Барселона», «Бавария» және «Манчестер Сити» сияқты үздік командаларды жаттықтырған кезде ерекше тактикалық көзқарасымен танымал болды. Оның ойын стилі футболдағы дәстүрлі әдістерді қайта қарастырып, жаңа тактикалық мүмкіндіктерді ашты.

Гвардиоланың философиясы допты бақылауға, позициялық ойынға және қысымды дұрыс ұйымдастыруға негізделген. Ол ойыншылардың кеңістікті қалай пайдаланатынын, пас беру стилін және қорғаныстан шабуылға өту тәсілін түбегейлі өзгертті. Бұл мақалада Пеп Гвардиоланың негізгі тактикалық қағидаларына, оның ойын стиліне әсер еткен өзгерістерге және қазіргі футболға енгізген жаңалықтарына талдау жасаймыз.

Допты бақылау және позициялық ойын

Гвардиоланың негізгі тактикалық ерекшелігі – допты ұзақ уақыт бақылау. Ол өз командаларын қысқа пас беру арқылы допқа иелік етуге және қарсыласын алаңның өз жартысына ығыстыруға үйретеді.

Негізгі қағидалар:

• Қысқа пас жүйесі – допты мүмкіндігінше ұзақ бақылау және қарсыласқа оны қайтармау.
• Үнемі қозғалыс – ойыншылар позицияларын өзгертіп, қарсыластың қорғаныс шебін бұзады.
• Треугольниктер және ромбтар – пас беру үшін қолайлы аймақтар құру.

Бұл жүйе «Барселонадағы» кезеңінен бастап Гвардиоланың негізгі тактикасына айналды. Лионель Месси, Андрес Иньеста, Чави сияқты ойыншылармен бірге ол «тики-така» стилін әлемдік футболға танытты.

Жылдам прессинг және қорғаныс тактикасы

Гвардиола тек шабуылға ғана емес, сонымен қатар қорғанысқа да ерекше назар аударады. Оның командалары допты жоғалтқан сәтте жылдам прессинг қолданып, қарсыласты алаңның өз жартысында қыспаққа алады.

Гвардиоланың прессинг тактикасы:

• 6 секундтық ереже – егер команда допты жоғалтса, ойыншылар оны алты секунд ішінде қайтаруға тырысады.
• Жоғары прессинг – шабуылдаушылар мен жартылай қорғаушылар қарсыласқа пас беру мүмкіндігін бермейді.
• Қысымды ұйымдастыру – барлық ойыншылар қарсыластың қозғалысын шектеп, шабуыл жасауға мүмкіндік бермейді.

Бұл әдісті ол «Барселонада» бастағанымен, «Баварияда» жетілдірді, ал «Манчестер Ситиде» мүлдем жаңа деңгейге шығарды.

Қорғанысты шабуылға айналдыру

Гвардиоланың тағы бір маңызды тактикалық ерекшелігі – қорғанысты шабуылдың басталу нүктесі ретінде пайдалану. Ол дәстүрлі орталық қорғаушылардың рөлін өзгертті және оларды ойын құрушы ретінде қолдана бастады.

Бұл әдіс қалай жұмыс істейді?

• Орталық қорғаушылар допты бірінші болып алады және алаңның төменгі бөлігінде комбинация бастайды.
• Қапталдағы қорғаушылар шабуылға қосылады, ал кейде орталық жартылай қорғаушы рөлін атқарады.
• Қақпашы да пас ойынына қатысады, бұл қарсыластың прессингінен шығудың жаңа тәсіліне айналды.

«Манчестер Ситиде» бұл схема әсіресе сәтті жұмыс істейді. Рубен Диаш, Жоау Канселу, Кайл Уокер сияқты ойыншылар бірнеше позицияда ойнай алады, бұл команданың тактикалық икемділігін арттырады.

Жартылай қорғау мен шабуылдың жаңа рөлі

Гвардиола жартылай қорғаушылар мен шабуылшыларға жаңа тактикалық рөлдер берді. Оның ойынша, әрбір ойыншы бірнеше позицияда ойнай білуі керек.

Гвардиола жүйесіндегі жартылай қорғаушылар:

• Олар тек қорғаныс пен шабуыл арасындағы байланыстырушы ғана емес, сонымен қатар негізгі ойын ұйымдастырушылары.
• Жартылай қорғаушылар шабуылда да белсенді ойнайды, олар әрдайым пас қабылдау үшін еркін аймақтар табады.
• Ойыншылар позицияларын ауыстырып, қарсыласты шатастырады, бұл қорғаныс шебін бұзу үшін өте тиімді.

Шабуылшылар да дәстүрлі рөлдерден шығып, жалған тоғыздық (false nine) немесе ішке ойнайтын вингер (inverted winger) сияқты жаңа позицияларда ойнай бастады.

Пеп Гвардиола тактикасының негізгі ерекшеліктері

Гвардиоланың футболға тигізген әсері

Пеп Гвардиоланың енгізген тактикалық жаңалықтары қазіргі футболға үлкен ықпал етті. Оның философиясы тек клуб деңгейінде ғана емес, ұлттық құрамаларда да қолданыла бастады.

• «Барселона» футболды өнер дәрежесіне көтерді, «тики-така» арқылы жаңа стандарттар орнатты.
• «Бавария» жылдам прессингті жетілдіріп, еуропалық турнирлердегі үстемдігін нығайтты.
• «Манчестер Сити» Гвардиоланың ең жетілген жобасына айналды, тактикалық икемділігі оны әлемдегі ең тұрақты командалардың біріне айналдырды.

Қорытынды

Пеп Гвардиола – футболды өзгерткен нағыз стратег. Оның тактикалық көзқарасы ойыншыларды жаңа деңгейге көтеріп, клубтардың дамуына үлкен әсер етті. Оның жүйесі тек жеңістер әкеліп қана қоймай, ойынның өзін өзгертті.

Футболдағы трендтер өзгергенімен, Гвардиола әрдайым жаңа идеялар ұсынып, өзінің философиясын жаңа деңгейге шығарып келеді. Оның ойын стилі болашақ ұрпақтарға шабыт беріп, көптеген жаттықтырушыларға үлгі болады.