Футболда прессингті қалай пайдалану керек: жоғары және төмен блок тактикасы

, 17.01.2025

Футболдағы прессинг – бұл қарсылас команданың допты бақылау мүмкіндігін шектеу үшін қолданылатын тактикалық тәсіл. Прессингтің негізгі мақсаты – қарсыласты қателікке ұшырату, шабуыл жасау мүмкіндігін шектеу және допты өз командасына қайтару.

Қазіргі заманғы футболда прессинг ерекше рөл атқарады, өйткені ол ойынның қарқынын анықтайды және командаға қарсылас алаңында үлкен артықшылық береді. Тренерлер мен ойыншылар прессингтің әртүрлі түрлерін қолдана отырып, ойын стилін икемдей алады. Ең жиі қолданылатын тактикаларға жоғары прессинг (high press) және төмен прессинг (low block) жатады.

Бұл мақалада біз осы екі тактиканың ерекшеліктерін, олардың қолданылу тәсілдерін және футбол командаларының прессингті тиімді пайдалану әдістерін қарастырамыз.

Жоғары прессинг: қарқынды шабуылдың негізгі құралы

Жоғары прессинг дегеніміз не?

Жоғары прессинг – бұл қарсыластың жарты алаңында белсенді ойын көрсету тактикасы. Бұл тәсілде команда допты қарсылас алаңында жоғарылату үшін оның қорғаушылары мен қақпашысына қысым жасайды.

Жоғары прессингтің негізгі ерекшеліктері:

• Қарсыласқа қысым жасау – қорғаушылар мен жартылай қорғаушылар доппен ойнау мүмкіндігінен айырылады.
• Жылдамдық пен қарқындылық – прессингке қатысатын ойыншылар жоғары қозғалыс қарқынын ұстап тұруы керек.
• Тактикалық тәртіп – дұрыс ұйымдастырылмаған жоғары прессинг командаға қауіп төндіруі мүмкін, сондықтан әрбір ойыншының өз позициясы нақты болуы қажет.

Жоғары прессингтің артықшылықтары:

✅ Қарсыласты өз алаңында қателікке ұшырату мүмкіндігі.
✅ Жылдам шабуылдарға және гол соғуға ыңғайлы жағдай жасау.
✅ Ойынның қарқынын бақылау мүмкіндігі.

Жоғары прессингтің кемшіліктері:

❌ Егер прессинг дұрыс орындалмаса, команда артқы шепте әлсіз қалады.
❌ Ойыншылар үлкен физикалық күш-қуат жұмсауға мәжбүр болады.
❌ Егер қарсылас прессингті бұза алса, командаға қауіпті шабуыл жасау оңай болады.

Жоғары прессингті қолданатын тактикалық тәсілдер

1. 3-gegen-pressing – неміс футболында жиі қолданылатын тәсіл, онда ойыншылар бірден допты жоғалтқаннан кейін қарсыласқа қысым жасайды.
2. Челси стилі – жартылай қорғаушылар мен шабуылшылар бір мезгілде басымдық көрсетеді.
3. Барселона стилі – қысқа пастар арқылы қарсыласты өз алаңына қысып, қателік жасауға итермелеу.

Төмен прессинг: қорғаныстың мықты қалқаны

Төмен прессинг дегеніміз не?

Төмен прессинг – бұл команда өз алаңында тығыз қорғаныс құрып, қарсыласқа шабуыл жасауға мүмкіндік бермейтін тактика. Мұндай тәсіл қорғанысқа бейімделген және көбіне қарсы шабуылға бағытталған.

Төмен прессингтің негізгі ерекшеліктері:

• Тығыз қорғаныс – ойыншылар өз айып алаңында шоғырланады.
• Қарсыластың әрекеттерін баяулату – допқа жақындаған кезде оларды бақылау арқылы қауіпті шабуылдардың алдын алу.
• Контршабуылға бейімделу – прессингтің басты мақсаты допты алу және жылдам қарсы шабуыл жасау.

Төмен прессингтің артықшылықтары:

✅ Қарсыластың шабуылдық ойын стилін тежеу.
✅ Қорғанысты нығайту және қауіпті шабуылдарға қарсы тұру.
✅ Тиімді контршабуыл жасау мүмкіндігі.

Төмен прессингтің кемшіліктері:

❌ Қарсылас допты көбірек бақылау мүмкіндігіне ие болады.
❌ Ойыншылардың көпшілігі қорғаныста тұрғандықтан, шабуылға шығу қиындайды.
❌ Футболшыларға үлкен концентрация қажет, себебі бір қателік үлкен қауіп төндіруі мүмкін.

Төмен прессингті қолданатын тактикалық тәсілдер

1. 5-4-1 жүйесі – команданың бес қорғаушысы мен төрт жартылай қорғаушысы тығыз қорғанысты қамтамасыз етеді.
2. 4-5-1 жүйесі – бұл схема арқылы команда орта алаңда да тығыз қорғаныс құрады.
3. «Автобус қою» тактикасы – барлық ойыншылар қорғаныста ойнайды және гол соғуға қарсыластарға мүмкіндік бермейді.

Жоғары және төмен прессингті салыстыру

Футбол командалары прессингті қалай қолданады?

Көптеген танымал командалар прессингті өздерінің ойын философиясына енгізеді:

• Ливерпуль (Юрген Клопп) – жоғары прессингті тиімді қолданатын командалардың бірі.
• Манчестер Сити (Хосеп Гвардиола) – позициялық ойын мен қысым көрсетудің тамаша үйлесімі.
• Атлетико Мадрид (Диего Симеоне) – төмен прессинг арқылы қорғанысқа басымдық беретін команда.

Қорытынды

Футболдағы прессинг – бұл шабуылдық және қорғаныс ойын стилін айқындайтын маңызды тактикалық құрал. Жоғары прессинг – шабуылда белсенді ойнағысы келетін командалар үшін тиімді, ал төмен прессинг – қорғанысқа көңіл бөлетін командалар үшін таптырмас әдіс.

Әрбір команданың прессинг тактикасын таңдауына оның ойын философиясы, ойыншылардың мүмкіндіктері және қарсыластардың стилі әсер етеді. Осы себепті футболдағы үздік клубтар прессингтің барлық түрін меңгеруге тырысады.